Με βάση στα Ανώγεια

Στα 800 μέτρα υψόμετρο στις βόρειες πλαγιές του Ψηλορείτη είναι χτισμένα τα ιστορικά Ανώγεια, η καρδιά του θεϊκού βουνού. Οι ανωγειανοί, εύστροφοι και με ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία άνθρωποι, αν και κτηνοτρόφοι κατά βάση, έχουν διαπρέψει στα γράμματα, αλλά και στη μουσική, αναδεικνύοντας ορισμένα από τα ιερά τέρατα της σύγχρονης ελληνικής μουσικής.

Το τοπίο του Ψηλορείτη είναι σ’ ένα μεγάλο βαθμό υπεύθυνο για τον αψύ χαρακτήρα αλλά και την πνευματικότητα των ανωγειανών και κατά κάποιο τρόπο σ’ αυτό το τοπίο γράφεται και η γεωλογική ιστορία της Κρήτης.

Παντού στο βουνό συναντά κανείς ταμινωικούς

ΑΝΩΓΕΙΑ – ΖΩΜΙΝΘΟΣ
Ο Ψηλορείτης διασχίζεται από διάφορα τμήματα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, όλα σημαδεμένα με τις χαρακτηριστικές πινακίδες και σε αρκετά σημεία με κόκκινα σημάδια και μικρούς σωρούς από πέτρες τις γνωστές πυραμίδες των ορειβατών. Μια διαδρομή 11 χιλιομέτρων είναι αυτή που ξεκινά από τ’ Ανώγεια και ανηφορίζει νότια προς τον αρχαιολογικό χώρο της Ζωμίνθου όπου υπάρχει διαμορφωμένος χώρος για ανάπαυση γύρω από το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας. Σε μερικά σημεία το μονοπάτι είναι δυσδιάκριτο και χρειάζεται προσοχή.

ΖΩΜΙΝΘΟΣ – ΝΙΔΑ
Από την Ζώμινθο το Ε4 συνεχίζει νότια σε μια εύκολη διαδρομή πάνω στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο με νότια κατεύθυνση. Στη θέση Πετραδολάκια, όπου υπάρχουν μητάτα όπως και σε αρκετά άλλα τμήματα της διαδρομής, η βλάστηση αραιώνει και οι πρίνοι δίνουν της θέση τους σε γλυκαγκαθιές, αστράγαλους και αστρακάνθες. Σ’ αυτό το σημείο ο δρόμος διακλαδίζεται αριστερά προς τον Σκίνακα όπου και το αστεροσκοπείο του Πανεπιστημίου Κρήτης, που είναι επισκέψιμο κάποιες Κυριακές του καλοκαιριού. Η διαδρομή συνεχίζει στον κεντρικό δρόμο και μετά από 2χλμ. το εντυπωσιακό οροπέδιο της Νίδας κάνει την εμφάνισή του. Το μονοπάτι θα το διασχίσει κάθετα μέχρι το περίπτερο του Δήμου Ανωγείων στα δυτικά του οροπεδίου και θα ενωθεί με το νότιο τμήμα του Ε4 που έρχεται από τη κορυφή του Τιμίου Σταυρού.

ΝΙΔΑ – ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
Αυτό η διαδρομή προς την ψηλότερη κορφή του Ψηλορείτη είναι από τις δυσκολότερες του μονοπατιού Ε4 και θα πρέπει πάντα να γίνεται με τον κατάλληλο εξοπλισμό και τις απαραίτητες προμήθειες σε νερό. Η διαδρομή το χειμώνα, λόγω πάγου και χιονιού είναι πολύ επικίνδυνη. Ανηφορίζει από το οροπέδιο και από το εκκλησάκι της Ανάληψης, λίγο πριν το μυθικό και εντυπωσιακό σπήλαιο Ιδαίον Άντρον , στρίβει νότια και ανηφορίζει στην πλαγιά Η περιοχή την άνοιξη και στις αρχές του καλοκαιριού βρίθει από αγριολούλουδα. Μετά από 1.30 ώρα περίπου φτάνει στο μικρό οροπέδιο Ακόλλητα και από κει, μετά από 2- 2.30 ώρες, στην κορυφή των 2456μ. όπου και το πετρόχτιστο εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού.